Mattheus 16:1-4
Genk, doopdienst, 16-9-2007
"Een wonderlijk teken" en "een betekenisvol wonder".
Gemeente van Christus,
Het is een wonder, de geboorte van een kind, nieuw leven, een nieuw
mensenkind. Iedereen die ooit vader of moeder is geworden, zal dat
be_amen. Een wonder...., en dat dat hùn gegeven is, als vader en
moeder.
Het leidt tot verwondering en dankbaarheid:
En inderdaad: je kunt alles weten van conceptie en ontwikkeling van
embryo tot foetus etc.., maar toch blijft het ter wereld komen
van een nieuw mensenkind: een wonder, een mysterie.
Een mens is verschenen ! verwant en vertrouwd, eigen en toch
heel zichzelf. Dit mysterie vatte men vroeger vaak samen door te
verwijzen naar het niet-concipieerbare: de eigen ziel van
ieder mens. Iedereen die ooit de geboorte van een kind van dichtbij
heeft mogen meemaken voelt iets van dit geheimenis, dit
wonder.
Daar gaat het dus over, over een wonder, maar niet alleen over een
wonder... het gaat ook over een teken... En daar wil ik het
eerst maar eens over hebben.
Een teken: ja, daar vroegen de mensen rond Jezus naar. Het was niet
de eerste keer: “Meester, wij zouden wel een teken van u willen
zien”, zo vroegen enkelen al in hoofdstuk 12.
En nu weer: niet vriendelijk deze keer, maar uitdagend, om
hem op de proef te stellen een teken. Vreemd eigenlijk, want
Jezus had net een wonder gedaan: Hij had het volk te eten gegeven,
de wonderbare spijziging... Brot für die Welt.
Waarom is er dan nog een teken nodig ? Is dat wonder dan geen teken
?
Jawel, maar niet iedereen ziet dat zo... Een wonder, iets
wonderlijks, onverklaarbaars, wordt een teken als diegene die er
getuige van is ... aan dat wonder betekenis toekent, die
verder gaat dan het feitelijk gebeurde.... die verwijst ...
Het woord zegt het zelf: teken... betekent iets....
Een opvallende gebeurtenis, iets onverklaarbaars, een wonder, kàn
een teken zijn. Hoeft niet...
Maar ook een een gewone gebeurtenis kan een teken zijn. Als het maar
verwijzende kracht heeft... En dan wel met name als het
verwijst naar een werkelijkheid die meerder is dan je op
het eerste gezicht ziet.
En die toekenning van betekenis ligt bij de beschouwer. Wat
voor de één een teken is, is dat voor een ander niet...
Zo vonden de farizeeën de wonderbare spijziging alleen maar een
mirakel, zonder meer. Zij wilden daarin niets meer zien, geen
betekenis toekennen. En wonderdoeners, ja die zijn van alle
tijden, en wij leven wat dat betreft trouwens in de meest sceptische
tijd ooit, alhoewel…. Kunt u zich voorstellen hoeveel wonderverhalen
er in de oudheid niet de ronde moeten hebben gedaan. Jezus kon
volgens velen geklassificeerd worden als één van de velen...
Daarmee is hij – en daar gaat het hier om – de Messias nog
niet. Hij moet nu maar eens – volgens de farizeeen – zichzelf
legitimeren, zijn papieren laten zien, voor iedereen onweerlegbaar
en ondubbelzinnig bewijzen waar hij zijn macht en gezag vandaan
haalt.... daarom geen wonder, want dat zegt niets, maar een
ondubbelzinnig teken, een teken uit de hemel... ,
zodat duidelijk is dat hij ook uit de hemel zijn gezag haalt.
Spannende vraag... Alles is op scherp gezet, zal ik maar zeggen.
Bewijs u zelf ! Twee weken geleden trouwens ook.. weet u nog..
gelijkenis van de ja-zeggers nee-doeners...
en weer net als toen, reageert Jezus indirect, Joods, door een
gelijkenis te trekken.... Hij zegt eigenlijk: Jullie hebben toch
ogen in je hoofd en verstand in je kop.
Jullie kunnen toch naar de lucht kijken en het weer voorspellen.
M.a.w. jullie kunnen de betekenis van natuurverschijnselen
(rode luchten, zuidenwinden) toch al aardig ontrafelen, nou: open
dan je ogen en kijk eens goed. Als je het weer kunt
voorspellen aan de hand van wat je waarneemt, dan moet je ook mijn
positie ten opzichte van God kunnen vaststellen op grond van wat je
waarneemt. Of zijn jullie blind !? Of willen jullie
het misschien niet zien !
Je kunt er toch niet langs kijken, het met je handen tasten, dat de
Messiaanse tijd voor de deur staat... De hongerigen te eten
geven, be-teken-t dat dan niets...?!. De blinden het gezicht
weergeven, is dat geen Messiaanse taak. Krachten en machten die de
mens kapot maken worden overwonnen: ziekten en kwalen worden
genezen, uitsluitingsmechanismen worden doorbroken, boze geesten
verdreven, hongerigen gevoed...
Kijk en lees ze ! Neem ze waar: de tekenen van de Messiaanse
tijd: Het koninkrijk is midden onder u: Open uw ogen en zìe..
De aanblik van de hemel weet u wel te duiden... en de tekenen van de
tijd niet?
Jezus speelt de bal dus terug ! Hij hoeft zich niet te legitimeren.
Dat is al ruimschoots gebeurd.
Zìj moeten nu maar eens over de brug komen en de tekenen verstaan...
en zien waarnaar, naar wie ze verwijzen....
Maar ja, dat was hun bedoeling niet. Zij wilden Jezus alleen maar
uitdagen, verzoeken, op de proef stellen... En als Jezus ziet dat er
geen beweging in hen komt, gooit Hij er nog één zin overheen, een
harde:
Jullie vraagstellers, julie zijn niet zuiver op de graat, jullie
willen niet zien. Jullie zijn een verdorven en trouweloze
generatie, dat is een kwaadaardig en ontrouw gezelschap...
Hoe durven jullie eigenlijk een teken van mij te verlangen...
Nu: een teken zul je krijgen, zeker, maar ook dat zullen jullie wel
weer niet ‘naar waarde schatten’... wel waarnemen, maar niet de
verwijzing zien, de betekenis.... het teken van de Jona. En
zo liet hij hen staan en vertrok.
En daar staan ze dan. Waarschijnlijk toch wel wat beduusd, die
farizeeën en sadduceeën. Zij de zieners zijn blijkbaar ziende blind,
horende doof, met al hun kennis dom...
En tegelijk zullen ze ook perplex hebben gestaan... want wat was dat
laatste nou... Hoorden ze dat nou goed ?! Toch een teken ? Ze
kijken elkaar aan: het teken van de Jona ?
Wat moeten ze daar nou weer van denken ?
Voor de christelijke lezer van het evangelie, voor ons is het
allemaal zonneklaar, voor hen duister...
Het teken van Jona is het teken van de man Gods die drie
dagen in de buik van de vis verbleef (in de diepte van de dood,
onderwater) en daarna weer mocht opstaan om Gods Woord te
verkondigen aan een boos en overspelig geslacht. Het is het
3-dagen teken.... Het is de verwijzing naar Christus eigen 3daagse
veldtocht tegen de machten van zonde, kwaad en dood, waaruit hij op
de 3de dag zegevierend tevoorschijn kwam. De 3de
dag, de dag waarop dood en hel verslagen zijn. Die dag, dat teken!
Het teken van Jona is het kruisteken en opstandingssignaal inéén.
Dat teken zul je krijgen èn als je dat teken ziet dan is het
onmiskenbaar, dat het uit de hemel is. Want alleen God kan
dat signaal geven... Alleen Hij die aan het begin van het leven
staat, kan ook leven scheppen uit de dood.
Wonderen geschieden, maar het teken in het wonder zien is
blijkbaar nog wat anders. Daarvoor moet je zelf ook uit je schulp
komen en een stap zetten. Durven betekenis toekennen die
verder gaat dan de feiten... geloven..
m.a.w.
Kinderen worden geboren: wat een wonder ! Maar het teken dat in de
wonder zit verscholen verstaan en naar waarde schatten is nog wat
anders...
De doop als sacrament komt ons te hulp. Door de doop wordt het leven
van een mens naar z'n diepste waarde geschat.... waarde voor God. De
doop openbaart de betekenis van het leven.
En aan ons vandaag de opdracht om dit wonder niet alleen waar te
nemen maar ook naar waarde te schatten en dus te verstaan als
een teken uit de hemel.
Hoe dan ? Welnu: wat is er gebeurd ?
Niet veel: een beetje water en twee namen die aan elkaar gebonden
worden: De naam van het kind en de naam van God, drie-enig. Dat is
alles. En net als degene naar wie het verwijst, is het zeer wel
mogelijk om dit wel waar te nemen, maar niet naar waarde
te schatten. Alles wel te zien, maar de betekenis niet te
onderkennen, de verwijzing te missen.
En toch wordt de waterdoop, samen met het brood en de wijn van het
Heilig Avondmaal in alle kerken wereldwijd als een van God
gegeven teken erkend: als sacrament, d.w.z. De handeling wordt
wel door mensenhanden verricht, maar eigenlijk is er even een
fragment van het hemelse leven op aarde, gaat de hemeldeur even
open...
Sacramenten, zij rusten in het Woord (ze zijn ons opgedragen, zij
richten zij op het geloof (zonder het geloof zijn ze niets), zeker,
maar toch zeggen ze soms meer dan alle mensenwoorden samen: Zij
betekenen in hun eenvoudige materialiteit dat God ten goede
aan en met ons handelt, dat Hij onze God wil zijn, dat Hij om
ons geeft en zich voor ons geeft. Bevestigd en bezegeld in dat
teken.
Zo zeker als het water het voorhoofd van de dopeling beroert, zo
zeker staat de naam van de gedoopte in Gods Vaderlijke hand gegrift.
Zo zeker als het water ten tweeden male het hoofd van de dopeling
beroert, zo zeker neemt God de Zoon diens leven, met wel en wee,
voor zijn rekening. Zo zeker als ten derden male het water het
hoofde van de dopeling beroert, zo zeker wil Gods levensgeest het
leven van de gedoopte bezielen.
Hebben wij dit teken gezien? Laten wij het naar waarde schatten wij
het naar waarde, betekenis toe te kennen aan dit gebeuren:
Zolang God kinderen in ons midden zendt,
heeft Hij zich nog niet van
ons afgewend !.
Gods wonder zien in dit natuurlijke feit: Gods trouw hierin
onderkennen, dat zijn geschiedenis met ons nog door gaat. De doop
spelt de geboorte tot het een het teken ten goede is
geworden.
Ik rond af:
“Gij, o God, doet wonderen, Gij alleen”, zo zong de psalmist. En met
deze woorden werd de dopeling op het spoor van deze God gezet... Een
goede start is dat !
En nu verder: "Leer mij dan uw weg, o Heer… en "verenig ons
hart".... net na die verzen: d.w.z. richt ons hart, dat naar zoveel
dingen uitgaat op het ene nodige, te wandelen in de waarheid
van dat leven, betekenis-vol. Die betekenis nooit uit het oog te
verliezen.
Dat vereist concentratie (vereniging des harten) om op die weg te
blijven. Er is veel dat ons afleidt. Verenig ons hart en voeg het
saam... opdat wij het zullen kunnen: met open ogen, open oren
door de wereld gaan om al Gods tekens te verstaan.
Wij leven allen in het wonder
En tegelijk leven wij daar zo makkelijk aan voorbij
en lopen we ons slaapwandelend droomwijs te maken,
dat 't leven gewoon is,
Maar het is bijzonder !
Lof en dank zij Christus, amen