Klimaatparadoxen

up | home | klimaatparadoxen | energiezekerheid | ETS aflaten

Als het klimaat ter sprake komt, stuiten we op een aantal verlammende (logische) paradoxen: *

1. De paradox van doen en niets-doen:
Als niets-doen geen optie is èn we ook niet kunnen doorgaan-zoals-we-nu-bezig-zijn, wàt moeten we dan doen?

Deze paradox is degene die ons in het huidige tijdsgewricht het meest parten speelt. Climate change, now ! Iedereen beseft dat ergens wel en de klimaatbetogers hameren het erin. Hoogste tijd, actie, nu! Dàt er iets moet gebeuren, is duidelijk, maar als het gaat over wat, hoe, door wie, hoeveel, wanneer... , dan blijft het of akelig stil of barst er een kakofonie los (waarbij vaak stevig gezwartepiet wordt). Gecombineerd met de volgende paradox belanden we dan snel in een aporie, vrees ik.

2. De paradox van Giddens (genoemd naar de socioloog Anthony Giddens):
Je moet simulaties en prognoses van klimaatmodellen als reëler beschouwen dan wat je met je eigen ogen ziet.

a. Aangezien de dramatische effecten van klimaatverandering pas op langere termijn merkbaar worden, twijfelen veel mensen of die drastische maatregelen nu wel echt nodig zijn.
b. Pas als de catastrofale feiten zich opstapelen, beseffen ze dat er iets gedaan moet worden.
c. Maar dan is het te laat.

3. Wetenschapsparadox (Ulrich Beck, Duitse socioloog):
Het duo Wetenschap & Techniek (W/T) heeft problemen in het leven geroepen die zo groot zijn dat ze enkel nog met behulp van W/T kunnen worden opgelost.

Tot voor ca. 100 jaar kon Moeder Aarde de ingrepen van het duo Wetenschap/Techniek nog wel aan. Hierdoor (m.n. dankzij de fossiele brandstoffen en hun gebruik) kon de wereldbevolking exponentieel groeien en werd er welvaart voor velen gegenereerd. De afgelopen eeuw echter is de impact van W/T zo groot geworden dat er een 'metabasis eis allo genos' (overgang naar een andere categorie) heeft plaatsgevonden. De globe die ons allen draagt, draagt het niet meer. Moeder Aarde is oud en vermoeid. Zij kan niet meer voor ons zorgen. Wij zullen dus voor haar moeten zorgen en daarvoor een beroep moeten doen op nog meer W/T . Of dat zal lukken, is niet eens zeker. Maar andere opties zijn er niet.

Conclusie: De enige optie en echte taak: deze paradoxen begrijpen als onvermijdelijke spanningsvelden waarbinnen een reëel klimaatbewustzijn en even reële actie moet groeien, lokaal en mondiaal. Dit vereist een metanoia (Grieks woord dat meestal met 'bekering' wordt vertaald, maar etymologisch eerder: om-denken, mindset-change, mentaliteitsverandering), ook bij de klimaat-milieubeweging zelf. Die versterkt de klimaatcrisis door het niet willen erkennen van de derde paradox. (CO2-reductie: Parijs-norm: die moet je niet alleen belijden en 'theoretisch' halen, maar vooral ook halen in de keiharde realiteit... D.w.z. maakt niet uit hoe, dus óók met kernenergie als je daarmee tijd koopt, de opwarming vertraagt.) 

* [Voortbordurend op een column uit Streven van de hand van Walter Weyns]